Śruby stanowią bardzo popularne elementy służące do łączenia różnego rodzaju konstrukcji czy urządzeń. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że aby takie śruby tworzyły odpowiednio trwałe i bezpieczne połączenie, powinny spełniać konkretne normy, zadane i zastosowane przez projektanta czy wykonawcę danej konstrukcji.
Rodzaje norm
Norma to w przypadku opisywania elementów technicznych dokument przyjęty i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną, ustalający charakterystyki odnoszące się do tychże elementów, służący optymalnemu uporządkowaniu w tym zakresie. Norma śruby lub nakrętki określa zatem jej właściwości: wymagania ogólne, budowę – rodzaj gwintu, jego tolerancję i normę, własności mechaniczne w zależności od rodzaju materiału, tolerancję zależną od wymiaru, rodzaje powierzchni; informacje o wytrzymałości za którą idzie bezpieczeństwo użytkowania. Do najpopularniejszych i stosowanych powszechnie w Polsce norm dotyczących śrub należą:
- Polska Norma – PN – norma o zasięgu krajowym, ustanawiana przez Polski Komitet Normalizacyjny,
- norma ISO – międzynarodowa, stosowana w wielu krajach i będąca najbardziej uniwersalną, ustanawiana przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (nazwa angielska International Organization for Standardization)
- norma według DIN – jest to norma krajowa niemiecka, określana przez Niemiecki Instytut Normalizacyjny (czyli w języku niemieckim Deutsches Institut für Normung), ale z racji na dosyć szeroki zasięg również użytkowana w Polsce
Ponieważ określanie normy śruby w Polsce nie zawsze jest jednoznaczne, czyli normy te bywają stosowane wymiennie, powstały sposoby na konwersje norm. Przydają się one na przykład w sytuacji, gdy norma śrub określona w projekcie jest według ISO, zaś dostawca dysponuje elementami z normą PN.
Konwersja norm
Jak już zostało wspomniane, konwersja czyli przeliczanie, zamiana norm podanych według jednego standardu na inny przydaje się bardzo często, zwłaszcza gdy w danym miejscu różne normy stosowane są zamiennie. Aby uniknąć kosztownych czy nawet niebezpiecznych dla późniejszych użytkowników pomyłek, powstały szczegółowe tabele pokazujące w jaki sposób można zamienić konkretną normę na odpowiadającą jej normę według innego standardu.
Dla przykładu, potrzebujemy nakrętek samohamownych z wkładką niemetalową zgodnych ze standardem din 985. Dostawca, u którego zaopatrujemy się w towar, proponuje nam takie nakrętki samozabezpieczające z wkładką poliamidową zgodne z normą ISO 10511, a inny zgodne z PN 82175. Wystarczy spojrzeć w tabelę konwersji, by zorientować się, że te trzy normy sobie odpowiadają i towar od obydwu dostawców będzie zgodny z wymaganiami,
Tabele czy przeliczniki norm najwygodniejsze są w formie elektronicznej, gdyż można z nich bardzo szybko skorzystać wpisując bądź wybierając z listy daną normę i otrzymując w zamian jej odpowiedniki. Jeżeli do takich nie mamy dostępu, sprawdzi się również forma drukowana, choć dokonanie konwersji zajmie nieco więcej czasu. Należy pamiętać, że nie dla każdej normy istnieją jej odpowiedniki, więc może się zdarzyć, że posiadając wymogi co do normy śruby, trzeba będzie zaopatrzyć się w towar z dokładnie taką normą, jaka została podana.
